Wypalenie zawodowe – definicja
Wypalenie zawodowe (z angielskiego burn out) to stan, w którym praca przestaje dawać człowiekowi satysfakcję. Pracownik jest zestresowany, przepracowany, stracił motywację do podejmowania działań. Termin po raz pierwszy pojawił się w 1961 roku w opowiadaniu Grahama Greena „A burn out case”. Jest to utwór o zmęczonym pracą architekcie, który porzuca swoje zajęcie i przeprowadza się do afrykańskiej dżungli.
Przyczyny wypalenia zawodowego
Do najważniejszych przyczyn wypalenia zawodowego zalicza się długotrwały stres, który prowadzi do wyczerpania psychicznego i fizycznego. Zbyt duża liczba obowiązków, zła dieta, siedzący tryb życia, brak snu oraz czasu na odpoczynek sprawiają, że praca powoli przestaje sprawiać radość i nie przynosi już satysfakcji. Przepracowani podwładni nie potrafią regenerować sił emocjonalnych, intelektualnych i fizycznych. Łatwo wybuchają i nie umieją przyjąć krytyki.
Psychologowie wyróżniają trzy typy wypalenia:
- wyczerpanie emocjonalne i fizyczne – pracownicy mają wrażenie, że wypełnianie codziennych zadań jest ponad ich siły,
- depersonalizacja i cynizm – pracownicy nabierają dystansu wobec kolegów z firmy, przełożonych oraz klientów. Nie przykładają już wagi do jakości wykonywanej pracy.
- zwątpienie we własne kompetencje i umiejętności – zatrudnieni nie wierzą w swoje możliwości, podważają własne umiejętności i kwalifikacje.
Wypalenie zawodowe – objawy
Do najczęstszych objawów wypalenia zawodowego zalicza się bezsenność, podwyższone ciśnienie, obniżenie odporności, bóle głowy, problemy układu pokarmowego, chroniczne przemęczenie, rozdrażnienie, irytacja, niechęć do podejmowania jakiegokolwiek wysiłku. Osoby, które wypaliły się zawodowo, nie potrafią utrzymać dobrych relacji ze współpracownikami, nie angażują się w życie firmy, podważają autorytet przełożonych. Każdą porażkę przyjmują jako oczywistość, bo przecież według nich i tak do niczego się nie nadają.
Skutki wypalenia zawodowego
Jednym z najbardziej widocznych skutków wypalenia zawodowego jest obniżenie efektywności pracownika. Nie wykonuje on już zadań na tym samym poziomie co na początku. Osoby, które nie radzą sobie ze stresem wywołanym pracą, nie potrafią także utrzymywać dobrych relacji z najbliższymi. Często wybuchają i wylewają swoją złość na członków rodziny. Dochodzą do tego problemy ze zdrowiem. W skrajnych przypadkach wypalenie zawodowe i stres związany z pracą prowadzą do zawałów lub ataków serca.
Na wypalenie zawodowe najczęściej są narażone osoby, które w swojej pracy mają kontakt z innymi ludźmi lub zajmują się niesieniem pomocy, np. lekarze, pielęgniarki, pracownicy socjalni czy psychologowie. Syndrom ten można leczyć poprzez terapię, warsztaty motywacyjne bądź szkolenia z radzenia sobie w stresujących sytuacjach.
